Né được Covid - Thịnh vượng trong suy thoái - Vẫn thất nghiệp
3 bài viết - Thiên thời - Địa lợi - Nhân hòa là hệ thống mình dùng cho Sự nghiệp của mình, một người bình thường. Bài viết này là hành trình của mình trong vài năm gần đây.
3 bài viết Thiên thời - Địa lợi - Nhân hòa chính là kinh nghiệm và những gì mình đã trải qua trong Sự nghiệp đi làm văn phòng của mình. Mình đã từng né được Covid (một cách may mắn), nhận được mức lương và vị trí khá ổn ở một công ty, nhưng may mắn không kéo dài. Không để ý đến bức tranh toàn cảnh, mình đã phải trả giá.
Bài viết này để tóm tắt lại hành trình đi làm văn phòng của mình. Câu chuyện mình làm Personal Finance Trainer như thế nào thì chắc phải để bài viết khác.
Câu chuyện 1: Covid đến thì lương mình kiểu gì cũng bị giảm - Không thể thế được
Khoảng thời gian đó theo mình nhớ không nhầm là 2020. Khi đó mình muốn chuyển từ Agency sang Client vì mình thấy Agency Quảng Cáo không còn là nơi phù hợp với mình nữa. Rất may mắn, mình tìm được công việc ở một chuỗi cà phê khá nổi tiếng lúc đó. Công ty lớn, đàng hoàng, fame to, trả phúc lợi okay, mức lương cũng không tệ. Đặc biệt hơn, lúc đó công ty đang trong giai đoạn tái cơ cấu.
Mình nghĩ lúc đó công ty cơ cấu mà mình ở đúng giai đoạn này có khi lại được làm nhiều thứ mới, thử nghiệm nhiều bài toán doanh nghiệp hơn. Cơ mà, chưa yên vị được bao lâu, Covid đến. Nếu như các bạn còn nhớ, Covid nó không đến ập một cái. Covid nó đến từ từ. Hàng ngày mình phải lên bài để thông báo việc tạm cách ly các cơ sở bị nghi vấn có F0, mình đã thấy có điềm rồi.
Lúc đấy mình làm một bài toán nhanh. Việc đóng cửa các cơ sở trên toàn quốc 1 các từ từ, sẽ khiến cho doanh số giảm. Doanh số giảm thì thưởng của mình không còn. Doanh số giảm nữa thì có khi bị cắt lương, sa thải. Đặc biệt là ngành FnB, chỉ cần 20% số lượng cửa hàng đóng, là mình sẽ tèo rồi.
Lúc đó mình sống một mình ở Sài Gòn, không có nguồn thu nào khác. Chỉ cần lương giảm 1, 2 triệu thôi là mình gặp vấn đề ngay lập tức. Không thể bị động thế được. Mình đi tìm ngành nào mà dù trời có sập, thì mọi người vẫn phải dùng (lúc này vẫn chưa có tí mô tê nào vào chu kỳ kinh tế với giai đoạn công ty nha).
Sau khoảng 2 ngày tìm, mình tìm ra ngành Fintech - Mảng giao dịch chuyển tiền. Thật may mắn, họ đang có vị trí trống. Mọi việc diễn ra khá thuận lợi. Mình apply, làm test, được nhận làm và rời công ty FnB đang làm để on board trước khi cơn bão Covid bắt toàn bộ cửa hàng đóng cửa.
Câu chuyện 2: Thong dong qua Covid - Nhưng tham lam nên xảy chân
Mình làm ở công ty Fintech đó qua luôn Covid, kể cả khi toàn thành phố lock down. Sáng mình dậy làm. Tối ngồi chơi. Không phải OT. Cuộc sống đúng là không có gì để than phiền. Lương về đủ. Số tăng, công ty làm ăn phát đạt vì Covid nên việc chuyển tiền qua app được ưu tiên. Mình đã rất tự hào vì những nhận định của mình trong quá khứ đúng để giờ mình chuẩn hướng kịp thời.
Trong lúc làm ở công ty đó, mình bắt đầu thấy các Startup mọc lên và HR các bên bắt đầu kết nối với mình. Họ đưa ra những offer và package cực kì hấp dẫn. Ban đầu thì mình không để ý. Tuy nhiên những offer tiếp tục tới và hấp dẫn hơn. Mình bắt đầu cân nhắc. Mình mạnh dạn đưa ra counter offer, và họ chấp nhận. Damn… Có lẽ đến lúc mình có bước tiếp theo rồi.
Khác với giai đoạn tiền khủng hoảng, mình tính rất kĩ, đặt ra rất nhiều câu hỏi. Đối với giai đoạn này là khi thị trường (mặc dù dính Covid nhưng tiền được in ra để chống đỡ) thịnh vượng, mình như mù. Mình quyết định xin sếp nghỉ việc để sang chân trời Startup về nhân sự với mức lương trong mơ. Giai đoạn chuyển việc này thì nhẹ nhàng. Sếp để mình đi, mình onboard thuận lợi. Job freelance vẫn về, vẫn có tiền tiêu. Nghe vẫn ổn áp phết.
Tuy nhiên, sau 2 tháng, mình thấy không ổn. Startup họ đang phát triển và mở rộng, việc thuê nhân sự cũng nhiều lên, nhưng nhân sự vào làm gì, quy trình thế nào, không ai rõ. Mình vẫn có làm nhưng cảm giác sai sai. Mình có nói chuyện với sếp trực tiếp về mọi thú nhưng không đi đâu về đâu. Mình cảm giác như một bánh răng thừa. Rồi mình lại tìm một Startup khác làm về Tài chính đầu tư (đúng thế mạnh của mình) để làm việc.
Nhảy việc thành công nhưng khoảng thời gian ngắn sau, công ty lay off. Đây là lúc thị trường bắt đầu rơi vào suy thoái. Khi nền kinh tế suy thoái, những ngành buôn tiền như Tài chính sẽ dính đạn đầu tiên. Công ty mình không phải ngoại lệ. CEO bắt đầu những buổi gathering để thông báo cắt giảm.
Sếp trực tiếp của mình đi đầu tiên, rồi đến đồng nghiệp trực tiếp, rồi các head count của các bộ phận ra đi. Mình may mắn thay, có bị ảnh hưởng (giảm lương, giảm phúc lợi) nhưng vẫn giữ được vị trí. Cơ mà khoảng gian đó không hề dễ chịu một chút nào.
Sáng nào mình thức dậy cũng nơm nớp hôm nay có nhận được mail không. Những gì mình làm liệu có đủ tốt để giữ công việc. Đi tìm việc khác gần như là không thể vì toàn bộ thị trường đang đóng băng. Mình không dám làm bất kì một điều gì vượt ra khỏi vùng an toàn của mình. Sau này nhìn lại thì thấy dại quá, vì có kha khá cơ hội mình có thể làm mà không dám.
Sau 1 năm làm việc ở đó, mình chính thức bị layoff, gia nhập hội những người phải tìm việc ngoài ý muốn. Lúc đó mình cũng có sự chuẩn bị bằng việc đọc lại hợp đồng để đòi khoản tiền bồi thường vì bị thôi việc trước hợp đồng. Nên khi mình bị thất nghiệp, mình vẫn có một khoản để lo liệu cho bản thân.
Phải chi để ý đến chu kỳ, thì ở lại công ty Fintech kia là một lựa chọn khôn ngoan.
Câu chuyện 3: Hồi phục - Giảm lương - Nhưng cuộc sống dễ thở hơn nhiều
Đó là khoảng thời gian cuối năm 2023. Khi đó mình đã biết về chu kỳ kinh tế và sự ảnh hưởng của nó. Lúc đó mình cũng đã biết được ngành Tài chính đang trong giai đoạn phục hồi. Tại thời điểm đó, mình tự tin hơn để đi tìm công việc liên quan đến ngành.
Sau khoảng 3 tuần căng thẳng tìm việc, phần vì do cuối năm thị trường lao động không sôi nổi lắm, phần vì mình vẫn có chút hoài nghi về những nhận định sắp tới của mình. Thật may mắn, cuối cùng mình tìm được công ty phù hợp với những tiêu chí của mình bao gồm:
Công ty đúng ngành Tài chính - Khoảng thời gian ngành này đang phục hồi
Công ty đang ở trong giai đoạn Tăng trưởng - Chưa bão hòa cũng không phải startup
Công ty có những phúc lợi về Work from home, Tool hỗ trợ công việc, Lunch meeting, Dinner gathering cho nhân viên….
Sếp và những phòng ban làm việc chia sẻ cùng góc nhìn của mình với ngành. Cái này mình biết thông qua phỏng vấn và có câu hỏi của riêng mình để hỏi ngược lại.
Mình có những kỹ năng phù hợp với giai đọan của công ty - Khiến cho việc bắt nhịp với môi trường không khó khăn.
Nếu như không đáp ứng được những tiêu chí trên, mình sẵn sàng đàm phán với công ty để gặp mình ở giữa. Nếu như không đàm phán được, mình sẽ không vào công ty (mặc dù lúc đấy đang thất nghiệp và rất sợ). Cũng may, công ty không có vấn đề gì khi xét theo những tiêu chí riêng của mình trên kia.
Mình đã chủ động nhận lương thấp hơn để đàm phán thêm 1 ngày được làm work from home. Vì lúc đó mình có thể ở nhà và phát triển thêm các side income khác của mình. Chuyện sau đó không có gì phải viết thêm.
Mình vào làm ở công ty đến tận bây giờ. Dựa vào những gì mình biết về chu kỳ, mình cùng team đảm bảo số về 2024. Kết quả trả ra tốt hơn mức dự kiến nên cuối năm rồi mình được ngồi chơi. Những gì tụi mình làm ở 2024 đã được HQ nước ngoài của tập đoàn để ý và dồn lực phát triển cho thị trường Việt Nam 2025.
Kết
Sau một hành trình dài tính theo năm, mình thực sự đã có thể thấy được sức ảnh hưởng của Chu kỳ, Giai đoạn công ty và những gì mình cần làm để phát triển sự nghiệp và lên kế hoạch tài chính cá nhân của riêng mình.
Một trong những công cụ mình và các học viên vẫn đang sử dụng tời bây giờ chính là Pentagon. Nhờ có Pentagon thì sau này những pha chuyển việc của mình bắt đầu nhẹ nhàng và bài bản hơn, đỡ bị bất an, đỡ bị rối. Rõ ràng hơn rất nhiều.
Mình viết vì mình đã trải qua những lúc thịnh và kể cả những lúc suy của thị trường. Có những hối tiếc, có những bài học… nhưng tất cả sẽ là câu chuyện hay làm ví dụ và dữ liệu trong quá khứ để mình có thể chuẩn bị trước tốt hơn vì chu kỳ kiểu gì cũng lặp lại mà các bạn. Không lúc này thì lúc sau thôi.
Khi trời nắng thì hãy chuẩn bị cho những lúc mưa. Khi cơn mưa đã tới, thì mình chuẩn bị khi trời hửng hắng thôi.